website element

Wat is conceptueel denken?

Conceptueel denken is vooral denken via de rechter hersenhelft

Daardoor hebben conceptueel denkers nogal eens last van:

  • altijd maar weer een aantal stappen vooruit denken of zijn en daardoor moeilijk op het hier-en-nu kunnen aansluiten;
  • oplossingen voor ogen zien, zonder deze tot in detail te hebben onderzocht of te kunnen benoemen;
  • steeds nieuwe mogelijkheden zien waardoor het moeilijk kan zijn te kiezen wat je wilt zeggen, schrijven of doen;
  • de ene keer stellig zijn, de andere keer wollig zijn in je manier van communiceren.

man-vertelt-conceptueel-denken

Onze definitie van het conceptuele denken

Conceptueel denken is een andere manier van denken, een manier van denken die vooral via de rechter hersenhelft gaat. Deze manier van denken en informatie verwerken wordt dan ook gekenmerkt door de specifieke eigenschappen van die rechter hersenhelft. Deze denkstijl is volgens ons een natuurlijke variatie in de verdeling van kwaliteiten over de verschillende mensen. Zoals de een zwart haar heeft en de ander blond haar, de een goed kan voetballen en de ander goed kan verkopen, zo denkt de een vooral via de linker hersenhelft en de ander meer via de rechter.

Deze denkstijl noemen wij het conceptuele denken en wordt vaak beelddenken genoemd. Deze denkstijl kenmerkt ook de denkwijze van mensen met het label AD(H)D, dyslexie, dyscalculie, autisme en hoogbegaafdheid en herbergt veel talenten. Dat betekent overigens niet dat alle conceptueel denkers per se met één van deze labels te herkennen zijn.

Het conceptuele denken is een andere manier van denken dan die waarop de meerderheid van de mensen denkt. De meeste mensen zijn lineaire denkers en denken vooral via de linker hersenhelft. Het lineaire denken is de norm in onze maatschappij en in ons schoolsysteem. 

Conceptueel denkers denken van groot naar klein, hebben eerst een oplossing en gaan dan pas naar de details. Lineair denkers denken van klein naar groot, zij beginnen met de details en komen vervolgens vanzelf bij de oplossing. Beide manieren van denken volgen een eigen logica, vandaar dat verschillende soorten denkers elkaar nogal eens niet begrijpen en daardoor moeilijk samenwerken.

Problemen van conceptueel denkers

Het grootste probleem voor conceptueel denkers is dat hun manier van denken niet in het schoolsysteem past waardoor velen zich niet begrepen of gezien voelen, zij heel hard gaan werken en hun best gaan doen zonder dat dit de gewenste resultaten oplevert of zelfs gaan onderpresteren. Dit begint op school, maar zet zich vaak in de werksituatie voort. Regelmatig worden dergelijke problemen niet erkend door de omgeving van het kind of de volwassene. Dan wordt het aan het karakter of de capaciteiten toegeschreven dat iemand niet goed presteert: "hij is gewoon een beetje dom", "zij is niet zo ambitieus, eigenlijk een beetje lui", of "hij is niet zo'n doorzetter".

Conceptueel denkers hebben regelmatig in meer of mindere mate moeite met nauwkeurig lezen (lees: details over het hoofd zien) en het vlot verwoorden van hun gedachten op schrift of in spraak. Zowel in de schriftelijke als in de mondelinge communicatie heeft de conceptuele denker moeite met het structureren van zijn verhaal, het vertellen van begin naar einde.

Als gevolg van dergelijke problemen ontwikkelen veel conceptueel denkers faalangst in de vorm van bijvoorbeeld perfectionisme, uitstelgedrag, onderpresteren of prestatiedrang. Onder hoge spanning vertraagt de niet-dominante hersenhelft of wordt deze gewoonweg uitgeschakeld. Bij conceptueel denkers is dat de linker hersenhelft. De linker hersenhelft is het beste toegerust om taal te verwerken, om stappen van klein naar groot of van begin naar einde te maken, het steeds kunnen repeteren van hetzelfde (zoals woordjes leren), om logisch na te denken in overzichtelijke stappen. Onder spanning en stress worden bij conceptueel denkers dus de lijn, de details, de routinematigheid uitgeschakeld, waardoor het conceptuele denken verandert in chaos.

Wij denken dan ook dat jij geen stoornis hebt omdat je een conceptueel denker bent of een bepaald label hebt gekregen, maar dat je tot een minderheid behoort!

Een minderheid, net als linkshandigen of roodharigen. Een minderheid die anders denkt en kijkt en daardoor een heel andere blik op de wereld werpt! Een andere blik die hard nodig is in deze tijd.

 

Luister naar mensen die vertellen over hun brein:

In deze podcasts krijg je nog meer inzicht hoe het brein van conceptueel denkers werkt. Je kunt ze beluisteren door op het ► play symbool te klikken.

Sander is dyslectisch, is arts en legt een verband tussen het conceptuele denken en wetenschappers als Einstein.

Patrick heeft ADHD, is radiomaker en legt uit hoe je zo'n druk en snel brein kunt beteugelen en uitdagen.

Meer podcasts luisteren? Klik hier. Of luister ze via Spotify.

Ben ik een conceptueel denker?

De loopbaan van veel volwassenen die in concepten denken wordt gekenmerkt door:

  • een opeenstapeling van opleidingen of cursussen om te komen tot waar je nu bent;
  • het mislopen van promoties terwijl je weet dat je het wel in je hebt;
  • worden ingehaald door collega's die hun ideeën beter kunnen presenteren; 
  • eigenlijk wel weten dat er iets aan de hand is, maar vinden dat je gewoon wat harder moet werken of denken dat je een zwak karakter hebt;
  • je examenvragen of examenstof heel gemakkelijk vinden maar toch vaak een lager punt terugkrijgen dan je verwacht;
  • mensen die tegen je gezegd hebben dat je dom, slordig of lui was en dat je het daar maar wat aan moest doen;
  • zelf ook gaan denken dat je dom, slordig of lui bent en niet weten dat je gewoon anders denkt;
  • het gevoel dat je je hele leven hard hebt gewerkt, dat je vaak moe bent en weinig energie over hebt voor de leuke dingen in het leven. 

Het kan allemaal duiden op het zijn van een conceptuele denker.